ОЛОН УЛСЫН ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ХУРАЛ
Монгол орны газарзүй, нийгэм, эдийн засгийн өвөрмөц байдал нь гамшгийн эрсдэлийн онцгой нөхцлийг бүрдүүлж байдаг. Тухайлбал, зуд, их хэмжээний цасан болон мөсөн бүрхүүл тогтох, хүчтэй салхи, шуурга, үер, ой, хээрийн түймэр, ган зэрэг байгалийн аюул жил бүр тохиолдож, хүн амын ахуй амьдрал, улс орны эдийн засаг, тогтвортой хөгжилд сөргөөр нөлөөлж байна. Үүний зэрэгцээ Монгол Улс нь төв Азийн газар хөдлөлтийн өндөр идэвхжилтэй бүс нутагт байрладаг бөгөөд сүүлийн жилүүдэд газар хөдлөлтийн давтамж улам бүр нэмэгдэх боллоо. Иймээс гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, гамшгийн эрсдэлийг даван туулах чадавхыг бэхжүүлэх нь Монгол Улсын үндэсний сөрөн тэсвэрлэх чадавхыг бэхжүүлэх төр, засгийн бодлого, үйл ажиллагааны тэргүүлэх чиглэлийн нэгд тооцогдож байна.
Нэгдсэн үндэстний байгууллагаас Уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаар 2019 онд зохион байгуулагдсан дээд хэмжээний уулзалтын үеэр Энэтхэгийн ерөнхий сайд санаачлан Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийн эвсэл(CDRI)-ийг байгуулсан. Эвслийн гишүүнээр 47 орон нэгдсэн байдаг ба тэдний нэг нь Монгол Улс юм. Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтэц эвслийн зорилго нь “Ирээдүйн гамшиг болон уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй дэд бүтцийг байгуулахад системтэйгээр дэмжлэг үзүүлэх юм. Энэ нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн Парисын гэрээ, Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ баримт бичиг, Дэлхийн тогтвортой хөгжлийн зорилттой уялдсан байх” гэж тодорхойлсон байдаг.
Монгол Улсын Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтэц эвсэлд нэгдэн орсон нь Засгийн газрын түвшинд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах нь тогтвортой хөгжлийн үндэс болохыг тэр дундаа гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийг байгуулах асуудлаар дээд түвшний манлайлал үзүүлж, ихээхэн анхаарал хандуулж байгаагийн илэрхийлэл гэж үзэж болно.
Нийгэм эдийн засгийн хөгжил, хотжилт эрчимтэй явагдаж буйтай холбоотойгоор хот суурин газруудын гамшигт тэсвэртэй байдлыг хангах, барилга, байгууламж, дэд бүтцийг илүү сайжруулан барьж байгуулах, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг дэмжих, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлд төрийн зүгээс онцгой анхаарал хандуулж тодорхой арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа хэдий ч энэ нь хэрэгжих шатандаа олон асуудалтай тулгарч байна. Эдгээр асуудлыг шийдэхэд бүх талуудын мэдлэг, ойлголт, оролцоо, нэн ялангуяа шинжлэх ухааны байгууллага, эрдэмтэн, судлаачдын үүрэг оролцоо онцгой чухал гэж үзэж энэ удаагийн хурлыг санаачлан зохион байгуулж байна.
Хурлын зорилго
- Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийг илүү сайжруулан барьж байгуулах, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, гамшгийг тэсвэрлэх чадварыг бэхжүүлэхэд шинжлэх ухааны байгууллага, эрдэмтэн судлаачдын оролцоог нэмэгдүүлэх;
- Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийг илүү сайжруулан барьж байгуулах, бэхжүүлэх талаарх бусад улс орны туршлага, сургамжаас суралцах;
- Шинжлэх ухаан технологийн байгууллагын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, эрдэмтэн, судлаачдад мэдлэг, чадвар, туршлагаа харилцан солилцох боломжийг бүрдүүлэх;
- Дэд бүтцийн салбарын бодлого боловсруулагчдад шинжлэх ухаан, эрсдэлд суурилсан шийдвэр гаргалтад дэмжлэг үзүүлэх.
Хүлээгдэж буй үр дүн
Энэхүү олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлаас дараах гол үр дүнг хүлээж байна. Үүнд:
- Хурлаас гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийг барьж байгуулах, бэхжүүлэхэд шинжлэх ухааны үүрэг, оролцоог нэмэгдүүлэх, шинжлэх ухаанд суурилсан бодлого, шийдвэрийг гаргах аргазүйн талаар багц зөвлөмж гарна.
- Дахин болон шинээр төлөвлөж буй хотууд, дэд бүтцийг гамшигт тэсвэртэй төлөвлөх, байгуулах талаар бодлого боловсруулагчид, оролцогч талуудын болон орон нутгийн түвшний мэдлэг, ойлголт нэмэгдэнэ, шинжлэх ухааны үндэстэй нотолгоотой болно.
- Байгалийн болон хүний үйл ажиллагаатай холбоотой гамшгийн дэд бүтцэд үзүүлэх нөлөөлөл, эрсдэлийг бууруулах, бэлэн байдлыг дээшлүүлэх арга замын талаар харилцан мэдлэг, туршлагаа хуваалцаж, талуудын хамтын ажиллагаа сайжирна.
Хэлэлцэх асуудлын ерөнхий чиглэл
- Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах түншлэл, гамшгийн эрсдэлийн засаглал
- Нэн чухал дэд бүтцийг бий болгох хөтөлбөр, төлөвлөлт /тээвэр, эрүүл мэнд, эрчим хүч, харилцаа холбоо, г.м./
- Нэн чухал дэд бүтцийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ, арга аргачлал
- Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийн олон улсын стандарт, норм, дүрэм, түүнийг нутагшуулсан сайн туршлага
- гео мэдээлэлд суурилсан дэд бүтэц, түүний эрсдэл
- гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийн мэдлэг хуваалцах/холбогдох талуудын уялдааг хангах асуудал
- гамшигт тэсвэртэй дэд бүтцийг бий болгоход байгальд суурилсан шийдэл
- гамшигт тэсвэртэй хот төлөвлөлт, дэд бүтэц ба гамшгийг даван туулахад өгөгдөл, технологи, инновацыг ашиглах нь
- гамшигт илүү тэсвэртэй маргаашийг бий болгоход өнөөдрийн хөрөнгө оруулалт
- орон нутгийн түвшинд гамшигт тэсвэртэй хотыг бий болгоход дэд бүтцийн чадавхыг бэхжүүлэх арга зам Гамшигт тэсвэртэй байдлын мэдээллийн сан, технологи, инновацыг хуваалцах нь \улс орнуудын авч хэрэгжүүлж буй сайн туршлага
